Zwartwerk absoluut vermijden!

Werken in het “zwart” houdt enorme risico’s in en kan je als bouwer/verbouwer heel duur komen te staan. Als je werken laat uitvoeren en geen factuur vraagt, wordt dit beschouwd als zwartwerk. De wet verbiedt expliciet dat je als bouwheer gebruikmaakt van diensten van iemand die in het zwart werkt. Bovendien wordt je als bouwheer beschouwd als ontduiker van belastingen, namelijk de btw. En, veel erger, je hebt geen enkel verhaal bij gebreken aan de gedane werken! Dus je hebt geen rechten bij geschillen.

Wie mag (gratis) helpen bij jouw bouwwerken?

Soms wil een bouwheer zelf (een deel van) het bouwwerk verrichten en zich daarbij laten helpen door andere personen. Niet iedereen mag je een handje helpen. Enkel “bloed- en aanverwanten tot in de 4de graad” komen daarvoor in aanmerking volgens de wet. Dit zijn onder andere jouw grootouders, ouders, broers, zussen, schoonbroers, schoonzussen, kinderen en kleinkinderen en hun partner. Met hulp van verre familieleden of vrienden moet je dus bijzonder goed opletten, aangezien dit snel als zwartwerk wordt beschouwd. 

Bouwt of verbouwt je met “hulp”? Zijn jouw helpers niet uw partner of bloed- en aanverwanten tot in de 4de graad, dan worden die helpers geacht voor je te werken. Je bent dan als individuele bouwheer hun werkgever en moet dan ook alle verplichtingen van een werkgever nakomen! Dit betekent inschrijving via het elektronisch systeem van onmiddellijke aangifte (Dimona), arbeidstijd, loon- en arbeidsvoorwaarden, fiscale verplichtingen, sociale documenten, aan RSZ te storten inhoudingen, enzovoort.

Bovenop de financiële gevolgen die voortvloeien uit het inschakelen van zwartwerkers, kunnen er zich tijdens de werkzaamheden ongevallen voordoen met (min of meer ernstige) fysieke letsels tot gevolg. Er kan zelfs een dodelijk ongeval gebeuren. Wees dus voorzichtig, werk enkel met vakmensen en vermijd zwartwerk.

Een werkloos familielid moet die werken aanduiden op zijn controlekaart en heeft geen recht meer op werkloosheidsuitkeringen! Een familielid dat een uitkering van de mutualiteit geniet, zal eveneens zijn uitkering verliezen, tenzij hij uitdrukkelijk de toestemming heeft van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds.

• Als jouw helper-zwartwerker ook nog eens een vervangende sociale uitkering zou genieten, dan wordt je als bouwheer nog bestraft omdat je een werkloze, gepensioneerde, bruggepensioneerde, ziekte- of invaliditeitsuitkeringstrekker tewerkstelt.
• Als de helper-zwartwerker een niet-Europese onderdaan  zou zijn en als die geen geldige arbeidskaart of verblijfsvergunning heeft, dan wordt je als zijn werkgever beschouwd. Dit betekent dat je moet opdraaien voor de kosten van de eventuele repatriëring van die illegaal tewerkgestelde buitenlandse arbeidskracht.
• Als er zwartwerkers betrapt worden op jouw bouwplaats, dan wordt je beschouwd als werkgever die nagelaten heeft deze mensen in te schrijven als werknemer met alle sancties (boetes) die daarbij horen. Deze mensen zullen immers vaak onder jouw instructies werken, waardoor de inspectie tot het bestaan van een arbeidsverhouding zal besluiten.
• Is jouw ‘helper’ een zelfstandige die niet de nodige formaliteiten naleeft (zoals aansluiting bij een sociale verzekeringskas, inschrijving Kruispuntbank van Ondernemingen) en dus in het zwart werkt, dan krijg je als gebruiker ook een boete.

Details over wat wel en niet kan en onder welke voorwaarden jouw naaste familieleden mogen helpen (ver)bouwen: www.werk.belgie.be. 

Om te vermijden dat je btw zou moeten betalen op het werk dat je zelf of door familieleden t.e.m. de 4e graad hebt uitgevoerd, vermeld je (in het vak IV van de aangifte die je van de btw-administratie ontvangt) de gegevens van de personen die je geholpen hebben, welke werken zij uitgevoerd hebben en welke materialen zij hiervoor gebruikt hebben.